Κείμενο εκδήλωσης “Φωτογραφικό οδοιπορικό στα Ελληνικά Βουνά”

Κείμενο το οποίο γράφτηκε με αφορμή την έκθεση φωτογραφίας “Φωτογραφικό οδοιπορικό στα Ελληνικά βουνα” που πραγματοποιήθηκε στις 15/11/2011

Στόχος της έκθεσης είναι να αναδειχτεί μέσα από προσωπικά βιώματα – φωτογραφίες που τραβήχτηκαν κατά τις πεζοπορίες μας και τις αναβάσεις – η ομορφιά που πηγάζει απ’ τις στιγμές επαφής και αρμονίας με την φύση. Να αναδειχτεί ένας τρόπος πιο ειλικρινής και άμεσος να ζήσει κανείς μέσα σε αυτήν. Στις πεζοπορικές διαδρομές αισθάνεται κανείς τον αέρα που τον περιβάλλει, το χώμα που πατάει, μυρίζει, αγγίζει και προλαβαίνει να νιώσει και να σκεφτεί. Η συγκεκριμένη έκθεση φωτογραφίας, που πραγματοποιείται στο πολιτιστικό – κοινωνικό στέκι Ταξίδι Χωρίς Χάρτη, δεν αποτελεί υπόθεση κάποιων φωτογράφων – ειδικών ή κάποιας ομάδας καλλιτεχνών ούτε παρουσίαση του έργου ενός ορειβατικού συλλόγου. Oι φωτογραφίες αυτές αποτελούν μια αφορμή για να μοιραστούμε εμπειρίες, να προβληματιστούμε και να ανταλλάξουμε απόψεις σχετικά με την σχέση μας με τη φύση αλλά και την εμπορευματοποίηση της. Δεν θα συναντήσει κάποιος τεχνικά άρτιες φωτογραφίες αλλά φωτογραφίες που μας ταξιδεύουν σε έναν κόσμο που τείνουμε να ξεχάσουμε, σε στιγμές συλλογικής συμβίωσης στα μονοπάτια των βουνών. Η αρτιότητα και η μαγεία βρίσκονται, όχι στο μέσο που χρησιμοποιήσαμε (φωτογραφίες), αλλά στο ίδιο το απεικονιζόμενο αντικείμενο που είναι η φύση.

Η προσπάθεια να επανοικειοποιηθούμε με κάθε τρόπο το φυσικό περιβάλλον γίνεται ολοένα και πιο αναγκαία. Η ανάγκη αυτή πηγάζει απ’ την ομορφιά και την πληρότητα των συναισθημάτων που νιώθει κανείς αποτελώντας μέρος της φύσης. Από την γαλήνη, την ηρεμία, την ευτυχία, την διαύγεια, που νιώθει ένας πεζοπόρος βαδίζοντας σε ένα πεντάχρωμο μονοπάτι, χαμένος μέσα σε ένα δάσος οξιάς. Ένα ταξίδι με συνοδοιπόρους ανθρώπους που μοιράζονται, που συλλογικοποιούν κάθε τους πράξη, επικοινωνούν και ξεπερνούν κάθε μικροαστική συνήθεια και κόμπλεξ, χωρίς σκοπιμότητες, ανταγωνισμό ή πνεύμα πρωταθλητισμού. Ανθρώπους που αναγνωρίζουν την αξία της συντροφικότητας, την αλληλεγγύης, την αυτενέργειας, της πρωτοβουλίας. Ανθρώπους που μαθαίνουν να σέβονται κάθε πέτρα και κάθε δέντρο, που ξεπερνούν τους εαυτούς τους, τους φόβους τους, το εγώ τους και βαδίζουν, εξερευνώντας κάθε σπιθαμή γης – μαζί – χωρίς να ξέρουν καν αν θα φτάσουν στο προορισμό τους. Όλα αυτά συμβαίνουν στα άσπιλα μέρη των βουνών, εκεί που κανείς νιώθει ένα βήμα πιο κοντά στην ελευθερία, εκεί που όλα βρίσκουν ένα μοναδικό νόημα, εκεί που τα όνειρα φαντάζουν εφικτά και όχι θαμμένα κάτω απ’ το τσιμέντο.

Για να φτάσεις σε μία κορφή, είτε να περπατήσεις σε ένα μονοπάτι, δεν χρειάζεται να έχεις στόχο την πρωτιά ή την αποκλειστικότητα. Αλλά να έχεις στόχο το ταξίδι ή την συμπόρευση και μόνο αυτό. Παράδειγμα προς αποφυγή, η λογική των «επαγγελματιών» – «πρωταθλητών» που προβάλουν την κατάκτηση των κορυφών ως ένα μοναδικό επίτευγμα που μόνο λίγοι μπορούν να καταφέρουν. Η ανάβαση δεν είναι ένας αγώνας δρόμου για το ποιος θα φθάσει πρώτος, αλλά η προσπάθεια να ξεπεράσεις τον εαυτό σου, να νιώσεις ελεύθερος και να αισθανθείς την ομορφιά μέσα από τη συλλογικότητα.

Δυστυχώς η νοοτροπία «κατανάλωσης και εμπορευματοποίησης» από πολλές ομοσπονδίες, ορειβατικούς συλλόγους και λοιπούς, είναι αυτή που έχει μετατρέψει τα ορειβατικά καταφύγια σε καφετέριες, ταβέρνες και ξενώνες.   Το πρώτο πράγμα που θα ακούσει ένας κουρασμένος πεζοπόρος όταν μπει σε ένα καταφύγιο μετά από σκληρές συνθήκες ανάβασης, ακατάπαυστη βροχή και δυνατό άνεμο, είναι: «Την ταυτότητα σας. Η διαμονή κοστίζει 12 ευρώ.» Τα ορειβατικά καταφύγια δυστυχώς θυμίζουν επιχειρήσεις που μεταφέρουν τις αστικές κηλίδες μόλυνσης στα πιο απίθανα υψόμετρα.

Πολλά από τα παραπάνω δεν τα θεωρούμε εκ των προτέρων καταδικαστέα αλλά τίθεται προς προβληματισμό το να οικειοποιείται κανείς την φύση μόνο μέσω αυτών. Για παράδειγμα το να κάνει κανείς canoeδεν είναι και τόσο άσχημο στα αλήθεια, άλλωστε ακόμη και αρχαίοι λαοί που η ιδιοσυγκρασία τους βρισκόταν πολύ πιο κοντά στην φύση, χρησιμοποιούσαν ανάλογα μέσα για να κινηθούν πχ σε ένα ποτάμι. Όμως μοιάζει λίγο παράταιρο να διανύει κανείς εκατοντάδες χμ., να κατεβαίνει απ’ τ’ αυτοκίνητο και χωρίς να προλάβει να αποκτήσει μία συναίσθηση του που βρίσκεται να μπαίνει σε ένα canoeμόνο και μόνο για την ευχάριστη αίσθηση που χαρίζει η αδρεναλίνη.

Αντίθετοι σε αυτή τη λογική της πλήρης εμπορευματοποίησης, θέλουμε να βλέπουμε τα βουνά και τα δάση, ζωντανά, ελεύθερα και προσβάσιμα για τον καθένα μας. Έτσι, παλαιότερα, εκτός των άλλων, ως Ταξίδι Χωρίς Χάρτη, έχουμε διοργανώσει εκδρομές στην Πάρνηθα με σκοπό να ξεφεύγουμε από τα δεσμά του αστικού τρόπου ζωής, να παίζουμε μαζί, να εξοικειωνόμαστε με το περιβάλλον, να δραστηριοποιούμαστε και να συνάπτουμε δεσμούς μεταξύ μας. Φαίνεται ότι όταν βρισκόμαστε στα δάση, στις κορφές, στα βουνά, η επικοινωνία απλοποιείται. Κάθε φορά που βλέπουμε χαμόγελα, ειλικρινά βλέμματα και μια μοναδική αίσθηση επικοινωνίας και έκφρασης φαίνεται ότι ο σκοπός επιτεύχθηκε. Αυτή η έκθεση λοιπόν, αποσκοπεί στο να μας παροτρύνει να μοιραζόμαστε τέτοιες στιγμές, τέτοια μονοπάτια, και να συνεχίσουμε να βρισκόμαστε μαζί στις κατάφυτες ή στις βραχώδεις ράχες, στις κορφές ή και λίγο πιο χαμηλά, στα διάσελα. Να μας παροτρύνει να δρούμε μαζί έτσι ώστε να συνάπτουμε δεσμούς μεταξύ μας και με την φύση που θα μας κάνουν να αντιστεκόμαστε στην λεηλασία της.