Ένα απόσπασμα από κείμενο του Δημήτρη Κωνσταντίνου που μου ταίριαξε πολύ με τα όσα συζητήθηκαν στο πενταήμερο εκδηλώσεων σχετικά με την τέχνη κ την ψυχική υγεία. Το απόσπασμα είναι από το κείμενο “Τι είναι ο άνθρωπος” που είχε δημοσιευτεί στο τρίτο τεύχος της Νυκτεγερσίας (Μάης 2010).
Με τη λογική και την επιστήμη ευνουχίζεται το πλούσιο ρεπερτόριο της ανθρώπινης ύπαρξης, αφού αυτές αποτελούν ένα απειροστό κομμάτι του ανθρώπινου παζλ, και ως τέτοιο αδυνατούν να το ολοκληρώσουν. Το φαντασιακό, το συναίσθημα και τα ζωώδη μας ένστικτα, το ασυνείδητο και τα απωθημένα μας, αποτελούν ένα πολύ μεγαλύτερο και βαθιά ριζωμένο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Ποια λογική και ποια επιστήμη μπορεί να συλλάβει αυτό που κρύβεται στα ανεξιχνίαστα βάθη του ανθρώπου, το οποίο αναδύεται στην επιφάνεια μόνο με τις πανανθρώπινες νότες της μουσικής, τα δαιδαλώδη νοήματα της ποίησης ή με τα χρώματα και τις αδρές γραμμές αφηρημένων εικαστικών μορφών;
Η τέχνη, πάντα ρομαντική, αφού αντιστέκεται στην κυριαρχία της μονοδιάστατης λογικής, βουλιάζει στον ανεξερεύνητο βούρκο της ύπαρξής μας και δεν προσπαθεί να περπατήσει πάνω στο νερό, όπως η επιστήμη. Η λασπωμένη τέχνη «των τρελών, των ερημιτών, των αιρετικών, των οραματιστών, των επαναστατών και των σκεπτικιστών» είναι εκείνη που μας προσφέρει τα πιο ολοκληρωμένα στιγμιότυπα της ανθρώπινης φύσης. Σύμφωνα με τον Σέλινγκ, «η τέχνη ξεκινά από εκεί όπου η γνώση εγκαταλείπει τους ανθρώπους στην τύχη τους».Όχι, δεν είναι αποκρυφισμός ή δεισιδαιμονία, αλλά μια απεγνωσμένη κραυγή εναντίον του ευνουχισμού της ανθρώπινης ολότητας από την επιστήμη. Η λογική, προφανώς, δεν είναι άχρηστη. Πέρα από τη μονάκριβη καθημερινότητά μας, πέφτει στις πλάτες της το βάρος των κοινωνικών μας στοχεύσεων, δίνει μορφή στους ουτοπικούς οραματισμούς μας και μας βοηθάει στην ατέρμονη διαμόρφωση των κοινωνιών μας και τελικά της ύπαρξής μας, όταν δεν δεσμεύεται από τις τροχοπέδες μιας δήθεν προκατασκευασμένης, μονόπλευρης και αμετάβλητης φύσης μας. Η λογική είναι εργαλείο. Και, όταν υπηρετεί την επαναστατικότητά μας, είναι τέχνη.
Leave a Reply