Στο βιβλίο ο Παζ με την ξεχωριστή του απλότητα στην αφήγηση μας διηγείται την ζωή του (άρα και κομμάτια της ιστορίας) και τα γεγονότα που την επηρέαζαν (ιστορικά – πολιτικά – κοινωνικά). Το εν λόγω βιβλίο είναι μέρος της τετράτομης αυτοβιογραφίας το οποίο περιγράφει μόνο τα πρώτα χρόνια της ζωής του από το 1921 ως το 1936.
Αναφέρεται εκτενώς σε όλα όσα συνετέλεσαν στο να γίνει ο Παζ αυτός που ήταν. Αναφέρεται στην μάνα του, στη γιαγιά του, στους γείτονες, τους θείους του, τα ορθολογικά σχολεία, τη CNT, την FAI, και ανάμεσα σε όλα και εκεί θέλω να σταθώ περ/τερο αναφέρεται και στα Ελευθεριακά Αθήναια. Θα παραθέσω παρακάτω λοιπόν κάποια αποσπάσματα που μας δείχνουν τι ήταν τα Αθήναια, ποιος ο ρόλος τους και όσοι θέλουν, φυσικά, θα κάνουν τις συνδέσεις τους με το σήμερα.
Πρώτα από όλα λοιπόν τι ήταν τα Αθήναια και πώς πήραν αυτό το όνομα:
Τα Αθήναια είναι αναπόσπαστο τμήμα του ισπανικού αναρχισμού. Το όνομα τους προέρχεται από τη θεά της Σοφίας Αθηνά και στόχος τους ήταν η διάδοση της κουλτούρας, σε μια χώρα όπου η (όποια) εκπαίδευση βρισκόταν ύπο τον ασφυκτικό έλεγχο της καθολικής εκκλησίας και όπου πάνω από το 1/3 του πληθυσμού ήταν αναλφάβητοι. Το πρώτο Αθήναιο ιδρύθηκε το 1861 στη Βαρκελώνη, με το όνομα Ateneu Catala de la classe Obrera (καταλανικό αθήναιο της εργατικής τάξης). Στα Αθήναια στεγάζονταν βιβλιοθήκες, σχολεία, κέντρα υγείας, πραγματοποιούνταν θεατρικές παραστάσεις, βραδιές ποίησης, οργανώνονταν εκδρομές στη φύση κλπ. Με την ίδρυση της CNT, το 1910, ως πρώτος στόχος καθε τοπικού συνδικάτου τέθηκε η δημιουργία ενός Ελευθεριακού Αθήναιου. Στην εποχή που αναφέρεται ο Paz στην Καταλονία υπήρχαν πάνω από 200 Αθήναια.
Σε δεύτερη φάση ένα απόσπασμα απο μετέπειτα κεφάλαιο στο βιβλίο όπου ο Παζ αναφέρεται στα ορθολογικά σχολεία και στην προσπάθεια ενσωμάτωσης τους από την Αυτόνομη Καταλανική Κυβέρνηση. Φυσικά είχαν άμεση σύνδεση με τα Αθήναια που θα την διαπιστώσετε παρακάτω.
Η αυτόνομη Κυβέρνηση Καταλονίας , από σχολικής απόψεως, είχε κάνει προφανή πρόοδο, είχε ανοίξει καινούριες σχολικές μονάδες, είχε εισάγει καινούριες μεθόδους διδάσκαλίας (…) Στην προσπάθεια της αυτή θέλησε να αποσπάσει και τα ορθολογικά σχολεία, ειδικά το δικό μας που ήταν το πιο μοντέρνο και το πιο έγκυρο σε σχέση με τα άλλα, αλλά ο Πουτς Ελίας και φυσικά, η επιτροπή Σχολείου του Συνδικάτου Ιματισμού, ήταν σαφείς, απέρριψαν όλες τις επιδοτήσεις που τους προσέφεραν οι καταλανικοί εκπαιδευτικοί οργανισμοί (…) Πολλά παιδιά αδυνατούσαμε να πληρώσουμε τις τέσσερις μηνιαίες πεσέτες που κόστιζε το σχολείο, όπως και τα υλικά, βιβλία, τετράδια κλπ. Το Συνδικάτο κάλυπτε αυτά τα έξοδα, αλλά κάθε τρεις και λίγο το κλείνανε, ειδικά εκείνο το καλοκαίρι του 1934, οπότε αντιμετώπιζε δυσκολίες στη διαχείριση των οικονομικών πόρων. Τα έσοδα από τα θεατρικά φεστιβάλ ήταν ο ευκολότερος τρόπος συγκέντρωσης χρημάτων. Πηγαίναμε οικογενειακώς σχεδόν κάθε Κυριακή βράδυ σε εκείνα τα φεστιβάλ (…)
Το τρίτο και τελευταίο απόσπασμα ίσως μας θυμίσει περ/τερο από όλα κάτι από το σήμερα.
(…) Λάβαμε ένα νέο που μας συγκίνησε όλους· το ορθολογικό σχολείο της Όρτα είχε κλείσει από την αστυνομία και κάποιοι από τους μαθητές του θα ενσωματώνονταν στο δικό μας.
Ξεκαθαρίζω. Το σχολείο δεν έκλεισε από την αστυνομία επειδή ήτα σχολείο, αλλά επειδή λειτουργούσε μέσα σε ένα Ελευθεριακό Αθήναιο. Με το κλείσιμο του Αθήναιου, έκλεισε και το σχολείο. (…) Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς, ωστόσο, γιατί το σχολείο είχε εγκαταστσαθεί εκεί. Ο λόγος ήταν προφανής. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο χώρος παρέμενε άδειος και για οικονομικούς λόγους χρησιμοποιούνταν ως σχολείο, αφού όπως έχω ήδη προαναφέρει, εχθροί των ορθολογικών σχολείων ήταν τόσο το υπουργείο Παιδείας όσο και η Καθολική Εκκλησία, δυο σημαντικοί εχθροί. Ο αστικός τύπος τα πολεμούσε με γελοία επιχειρήματα, όπως το ότι μάθαιναν στα παιδιά πως να φτιάχνουν βόμβες και παρόμοιες υπερβολές. (…)
Leave a Reply