Λίγες σκέψεις περί σπόρων, σποράς κλπ…

Το γιατί να φυτεύει και να φυλάει κανείς παραδοσιακούς σπόρους είναι ένα θέμα που σχετίζεται με κάτι τόσο απλό όσο το «τι θα φάμε σήμερα» μέχρι το νόημα της ίδιας της ζωής μας… Παλιότερα που οι άνθρωποι ζούσαν σε μικρότερες κοινωνίες και κατά κύριο λόγο αγροτικές, η φύλαξη σπόρων και η καλλιέργεια φυτών για τις ανάγκες κάθε κοινωνικής ομάδας όπως αυτή της οικογένειας, ήταν κάτι συνηθισμένο. Αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων ήταν και η γη ή αλλιώς ο μπαξές με τα λαχανικά της χρονιάς. Σήμερα, η σχέση μας αυτή με τη γη έχει χαθεί και αυτό ξεπερνά τα όρια της πόλης.

Ταυτόχρονα, ο χρόνος μετράει διαφορετικά. Στους ρυθμούς μιας καθημερινότητας που απαιτεί συνεχώς ταχύτητα το φύτεμα και η παρατήρηση ενός σπόρου να μεγαλώνει σε φέρνει σε μια άλλη σχέση με το χρόνο, μια άλλη σύνδεση με τον κύκλο της ζωής: γέννηση – ανάπτυξη – καρποφορία – θάνατος. Απλά αλλά και ταυτόχρονα «θαυματουργικά». Και πόσο σημαντικό, με την υπόσχεση της συνέχειας, αφού στους σπόρους του φυτού που καρποφόρησε και μαράθηκε περιμένουν να γεννηθούν οι επόμενες γενιές φυτών κι έτσι ο θάνατος είναι αναγέννηση, ζωντάνεμα απ’ την αρχή γεμάτο ελπίδες.

Στο Ταξίδι Χωρίς Χάρτη ασχολούμαστε τον τελευταίο καιρό με τους σπόρους, χωρίς να είμαστε γεωπόνοι ή ειδικοί, αλλά παρακινούμενοι από το ενδιαφέρον και την ανησυχία μας για το θέμα. Ιδιαίτερα μας ενδιαφέρει η αναπαραγωγή και φύλαξη παραδοσιακών ποικιλιών, σπόρων δηλαδή που κουβαλούν ο καθένας μια ιστορία και ως εκ τούτου χαρακτηρίζονται από ανομοιομορφία. Αυτό από τη μια σημαίνει ξεχωριστή γεύση και μυρωδιά και από την άλλη προσαρμογή σε διαφορετικές συνθήκες. Το σημαντικότερο όμως ίσως πλεονέκτημα των παραδοσιακών ποικιλιών είναι ότι μπορούμε να συλλέξουμε σπόρο και να τον ξαναφυτέψουμε τον επόμενο χρόνο, πράγμα που δε συμβαίνει με όλα τα υβρίδια, δηλαδή τους σπόρους που κυκλοφορούν στην αγορά. Αυτό μπορεί να μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στο να διεκδικήσουμε την τροφική μας αυτάρκεια, αντιστεκόμενοι στην εξαρτηση που σιγά σιγά μας επιβάλλουν στους πατενταρισμένους σπόρους των εταιριών (αμφιβόλου ποιότητας) και στον αναγκαστικά εγχρήματο επισητισμό μας. Το ερώτημα γύρω από το τι τρώμε μπορεί επίσης να αποτελεί μια αφορμή για να «φιλοσοφήσουμε» και πιο γενικά τον τρόπο που ζούμε.

Οι παραπάνω σκέψεις δεν μπορεί παρά να μας φέρνουν στο νου το φίλο και σύντροφο Γιάννη Γιαννατσή που πρόσφατα μας άφησε ξαφνικά, κι αυτό δεν είναι τυχαίο αφού οι περισσότεροι σπόροι που έχουμε αυτή τη στιγμή στο στέκι έχουν φυλαχτεί από αυτόν. Όσοι τον γνωρίσαμε έστω και λίγο γνωρίζουμε τη χαρά και το καθήκον να μοιραστούμε αυτούς τους σπόρους, να τους φυτέψουμε, να απολάβουμε και να συνεχίζουμε να γεμίζουμε το χώμα με αυτούς…